The Little Prince : เจ้าชายน้อย ดอกกุหลาบ และสุนัขจิ้งจอก บอกอะไรเราเรื่องความสัมพันธ์
.
“อา!… ฉันจะร้องไห้!” สุนัขจิ้งจอกกล่าว
“เป็นความผิดของเธอเอง ฉันไม่อยากทำให้เธอไม่สบายใจ แต่เธอเองอยากให้ฉันหัดให้เชื่อง…”
“ใช่แล้ว” สุนัขจิ้งจอกกล่าว
“แต่แล้วเธอกลับร้องไห้!” เจ้าชายน้อยติง
“แน่ละ”
“ถ้าเป็นเช่นนั้นเธอก็ไม่ได้อะไรเลย!”
“ฉันได้สิ” สุนัขจิ้งจอกกล่าว “ก็สีของข้าวสาลีไงล่ะ”
.
เชื่อว่า ‘เจ้าชายน้อย’ เป็นวรรณกรรมเล่มแรก ๆ ที่หลายคนรู้จัก
เมื่อครั้งได้เริ่มต้นเข้าสู่วงการนักอ่านในวัยเด็ก ด้วยชื่อเสียงของการเป็นวรรณกรรมเยาวชนชื่อดัง ประกอบกับลายเส้นของรูปวาดบนหน้าปกที่ดูน่ารัก มีสีสันพาสเทล และเมื่อได้เปิดหนังสืออ่าน หลายคนอาจได้พบกับความสนุกสนานจากการผจญภัยไปกับเจ้าชายน้อย แต่ก็มีอีกหลายคนเหมือนกันที่อาจจะไม่เข้าใจความหมายที่ผู้เขียนอย่าง อองตวน เดอ แซงเตก-ซูเปรี (Antoine de Saint-Exupéry) ต้องการจะสื่อออกมาผ่านเรื่องราวเหล่านี้ โดยเฉพาะบทเรียนที่สุนัขจิ้งจอกได้สอนเจ้าชายน้อยเกี่ยวกับดอกกุหลาบของเขา
.
ทำไมถึงเป็นแบบนี้กันนะ? ทั้ง ๆ ที่ ‘เจ้าชายน้อย’ เป็นวรรณกรรมเยาวชน
แต่กลับซ่อนความหมายหลายอย่างที่ต้องใช้เวลาและประสบการณ์ในการตีความ และยากเกินกว่าจะอธิบายให้นักอ่านรุ่นเยาว์เข้าใจได้ในไม่กี่ประโยค ในวันนี้ ผู้เขียนจึงอยากชวนทุกคนย้อนเวลาไปตกผลึกเรื่องราว
ที่เจ้าชายน้อยได้พาเราไปท่องเมื่อวัยเยาว์อีกครั้ง และหวังเป็นอย่างยิ่งว่า การผจญภัยในครั้งนี้อาจทำให้เราเข้าใจมุมมองอันไร้เดียงสาของเจ้าชายน้อยซึ่งซ่อนความจริงเกี่ยวกับชีวิตที่เราอาจหลงลืมไปในเรื่องของ ‘ความสัมพันธ์’
.
ปัญหาการสื่อสารและความไม่เข้าใจ จุดแตกร้าวแรกของความสัมพันธ์
.
ดอกกุหลาบแสนสวยเพียงดอกเดียวบนดาวเคราะห์ B 612 เป็นเหตุผลที่เจ้าชายน้อยได้ออกเดินทางจากดาวของตนเองมา และเนื่องจากดอกกุหลาบดอกนี้มีลักษณะแตกต่างจากดอกไม้อื่น ๆ ที่เจ้าชายน้อยเคยได้พบ เมื่อยามแรกที่ดอกกุหลาบเริ่มเบ่งบาน เขาจึงดูแลประคบประหงมเธอเป็นอย่างดี ทั้งยังคอยเฝ้ามองดอกกุหลาบทุกเช้าเย็น และคอยเชยชมทุกความเปลี่ยนแปลงเล็ก ๆ น้อย ๆ ของดอกกุหลาบอย่างเอาใจใส่
.
แต่เมื่อเวลาผ่านไป ดอกกุหลาบที่งดงามแต่ก็เปี่ยมไปด้วยความหลงตนก็เริ่มเรียกร้องขอความต้องการจากเจ้าชายน้อยมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นการรดน้ำที่สม่ำเสมอหรือม่านกั้นลมหนาว และเมื่อเจ้าชายน้อยไม่ได้ทำตามที่ร้องขอทันที เธอก็แสดงความต้องการของเธอมากขึ้นเพื่อให้เจ้าชายน้อยรู้สึกผิด ด้วยเหตุนี้เอง เจ้าชายน้อยจึงเริ่มระแวงและรู้สึกเป็นทุกข์เวลาที่อยู่กับดอกกุหลาบ ทำให้เขาตัดสินใจจากเธอไปในเวลาต่อมา
.
ในยามที่ต้องจากลากัน ดอกไม้ได้กล่าวกับเจ้าชายน้อยว่าเธอรักเขา และปฏิเสธฝาครอบแก้วที่เจ้าชายน้อยต้องการมอบให้เธอเพื่อกันลมและสัตว์ร้าย เธอบอกให้เจ้าชายน้อยรีบไปจากเธอซะ ถึงแม้ถ้อยคำเหล่านี้ที่ดอกกุหลาบกล่าวจะดูประชดประชัน หากแต่ก็เจือไปด้วยความเศร้าโศก
.
“ฉันรักเธอจริง ๆ นะ” ดอกไม้กล่าวกับเขา “เธอไม่รู้หรอกรึ นี่เป็นความผิดของฉันเอง แต่ไม่เป็นไร”
.
แม้ว่าเจ้าชายน้อยจะเดินทางออกมาจากดาวเคราะห์ B 612 เพราะต้องการจากลาดอกกุหลาบ แต่เขาก็คะนึงถึงดอกกุหลาบตลอดการเดินทาง โดยเฉพาะยามที่ได้พบกับสวนดอกกุหลาบสวนใหญ่บนโลกมนุษย์ ที่เต็มไปด้วยดอกกุหลาบสายพันธุ์เดียวกับดอกกุหลาบของเขาทั้งหมด 5,000 ต้น เขาได้รู้ว่าในจักรวาลนี้ไม่ได้มีดอกกุหลาบเพียงดอกเดียว อย่างไรก็ตาม ในสายตาของเจ้าชายน้อย ดอกกุหลาบบนดาวเคราะห์ B 612 ก็ยังเป็นดอกกุหลาบที่พิเศษกับเขามากที่สุดอยู่ดี
.
อาจจะพูดได้ว่า เจ้าชายน้อยและดอกกุหลาบนั้นรักและห่วงใยต่อกัน แต่ยังขาดการสื่อสารที่ทำให้เข้าใจกันและกันได้ เจ้าชายน้อยไม่เข้าใจท่าทีและคำพูดของดอกกุหลาบ และแปรเปลี่ยนมันเป็นความระแวง
ส่วนดอกกุหลาบก็ร้องขอจากเจ้าชายน้อยจนเขารู้สึกอึดอัดใจ สุดท้ายแล้วทั้งคู่ก็ได้จากลากันไปโดยที่ยังรักกัน แต่ก็ไม่สามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างสนิทใจ
.
จะเป็นอย่างไรกัน หากในตอนนั้นทั้งสองพูดคุยกัน โดยดอกกุหลาบบอกให้เจ้าชายน้อยเข้าใจเกี่ยวกับธรรมชาติของเธอที่อ่อนไหวง่ายและต้องการการดูแลเอาใจใส่ ส่วนเจ้าชายน้อยก็บอกให้ดอกกุหลาบเข้าใจว่า การเรียกร้องที่มากไปของเธอทำให้เขารู้สึกทุกข์ใจ ทั้งคู่อาจสามารถปรับตัวเข้าหากันและอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุขบนดาวเคราะห์ B 612 ก็เป็นได้
.
การสร้างความสัมพันธ์ใช้เวลาเสมอ และเสี่ยงต่อการร้องไห้
.
หลังจากได้พบกับสวนดอกกุหลาบไม่นาน เจ้าชายน้อยก็ได้พบกับสุนัขจิ้งจอกบนโลกมนุษย์ เจ้าชายน้อยต้องการให้สุนัขจิ้งจอกเล่นกับเขา แต่สุนัขจิ้งจอกปฏิเสธด้วยเหตุผลที่ว่า
เขายังไม่ได้ถูกเจ้าชายน้อยทำให้เชื่อง และเป็นสุนัขจิ้งจอกนี่เองที่ได้สอนเจ้าชายน้อยเรื่องการสร้างความสัมพันธ์
.
ทั้งสองได้พูดคุยเกี่ยวกับเรื่องราวที่ผ่านมาในชีวิตของกันและกัน และสุนัขจิ้งจอกก็ได้ขอร้องให้เจ้าชายน้อยทำให้ตนเองเชื่อง
เจ้าชายน้อยจึงได้เรียนรู้ว่า การสร้างความสัมพันธ์นั้นต้องอาศัยทั้งความพยายามและเวลา ไม่มีความสัมพันธ์ไหนที่เกิดขึ้นได้ในระยะเวลาอันสั้น และสิ่งเหล่านี้นี่เองที่ทำให้สิ่งที่เราสร้างความสัมพันธ์ด้วยนั้นพิเศษกว่าสิ่งอื่นเป็นไหน ๆ ต่อให้สิ่งนั้นจะมีลักษณะเหมือนกันมากแค่ไหนก็ตาม
.
ดังนั้นแล้ว แม้เจ้าชายน้อยจะได้พบเจอดอกกุหลาบที่งดงามมากมายอีกกี่ดอก ดอกกุหลาบบนดาวเคราะห์ B 612 ก็จะเป็นดอกกุหลาบเพียงดอกเดียวสำหรับเขา ทั้งหมดเกิดจากเวลาและความพยายามที่เขาใช้ไปกับการพูดคุยและดูแลเอาใจใส่ดอกกุหลาบนั่นเอง
.
การสร้างความสัมพันธ์กับสุนัขจิ้งจอกก็เหมือนกัน เจ้าชายน้อยเริ่มการสร้างความสัมพันธ์จากการนั่งห่างจากสุนัขจิ้งจอกก่อนในคราแรก และมาพบเจอสุนัขจิ้งจอกตามเวลา เมื่อทำไปนาน ๆ เข้า สุนัขจิ้งจอกจึงเริ่มคุ้นเคย และคาดหวังที่จะรอเจอเจ้าชายน้อยในทุก ๆ วัน เมื่อนั้นเอง ความสัมพันธ์ของทั้งสองจึงได้ก่อเกิดขึ้น
.
“เธอก็จะเป็นเด็กคนเดียวในโลกสำหรับฉัน และฉันก็จะเป็นสุนัขจิ้งจอกตัวเดียวในโลกสำหรับเธอด้วย…” สุนัขจิ้งจอกกล่าว
.
แต่เมื่อถึงเวลาที่จะจากลา สุนัขจิ้งจอกบอกกับเจ้าชายน้อยว่าเขาอยากจะร้องไห้ เจ้าชายน้อยเห็นดังนั้นจึงไม่เข้าใจว่า หากสุนัขจิ้งจอกรู้ว่าตนเองจะต้องเสียใจให้กับการสร้างความสัมพันธ์ เหตุใดกันจึงต้องการให้เขาทำให้เชื่องตั้งแต่แรก?
.
คำตอบก็คือ เพราะการสร้างความสัมพันธ์นั้นทิ้งบางอย่างไว้ในใจของคนในความสัมพันธ์เสมอ และสิ่งนั้นเป็นสิ่งที่ก่อเกิดความพิเศษให้กับความรู้สึกของเรา แม้การสร้างความสัมพันธ์จะดูยากและเสี่ยงต่อการร้องไห้ ต้องการทั้งการใช้เวลาร่วมกันและการสื่อสารที่ดี การสร้างความสัมพันธ์ก็ยังคงเป็นสิ่งที่แสนวิเศษ คุ้มกับทุกความพยายามและความเสี่ยง
ความสัมพันธ์ที่เจ้าชายน้อยได้สร้างไว้กับสุนัขจิ้งจอกไม่ได้ทิ้งไว้เพียงแค่ความเสียใจยามจากลา แต่ยังทิ้งความยินดียามได้ระลึกถึงไว้อีกด้วย
.
“เธอเห็นไหม ที่นั่น ทุ่งนาข้าวสาลี? ฉันไม่กินขนมปังหรอก ข้าวสาลีหามีประโยชน์ต่อฉันไม่ นาข้าวสาลีจึงมิได้ทำให้ฉันหวนระลึกถึงสิ่งใดเลย และนั่นก็เป็นสิ่งน่าเศร้า! เธอมีผมสีทอง ฉะนั้นถ้าเธอก่อความสัมพันธ์ระหว่างเราทั้งสอง ก็จะเป็นสิ่งที่มหัศจรรย์ยิ่ง! ข้าวสาลีสีเหลืองอร่ามจะทำให้ฉันหวนระลึกถึงเธอ” สุนัขจิ้งจอกกล่าว
.
ถึงแม้การสร้างความสัมพันธ์จะเป็นเรื่องที่สลับซับซ้อน แต่ก็มีค่าเกินกว่าความสุขไหนจะทดแทน
ผู้เขียนหวังเป็นอย่างยิ่งว่าผู้อ่านทุกคนจะพบกับความสัมพันธ์ที่ยืนยาวและเปี่ยมไปด้วยความเข้าใจ หรืออย่างน้อยก็ทิ้งร่องรอยของความทรงจำที่เต็มไปด้วยความสุข เหมือนดังที่สุนัขจิ้งจอกรู้สึกยามมองไปยังข้าวสาลี
.
เนื้อหา : กันตาภา วรวิทยานนท์
พิสูจน์อักษร : พงศภัค เหลืองทองนารา และ อชิรญาณ์ ศรีรัตนตาปี
ภาพ : ชนินท์ บุญเหลือง
.
อ้างอิง
อองตวน เดอ แซงเตก-ซูเปรี, เจ้าชายน้อย, แปลโดย อำพรรณ โอตระกูล (เชียงใหม่: สำนักพิมพ์จินด์, 2556)
